VUA THUẬN TRỊ LÀM THƠ CA NGỢI HẠNH XUẤT GIA

Nguyên tác: Thuận Trị Hoàng đế, đời Thanh, Trung Hoa
Dịch thơ: TRẦN QUÊ HƯƠNG

 

 

Trên đời như núi, cơm chùa

Vân du trẩy hội gặp mùa… thong dong

Gẫm suy vang ngọc như không

Cà sa áo Phật sắc hồng khó mang

Trẫm là chủ cả giang san

Vì dân vì nước lo toan đêm ngày

Thế mà người chẳng chịu hay

Đem phiền muộn đổi, khổ thay nỗi đời

Trăm năm thế sự đầy vơi

Sáu ngàn ba vạn nhựt thời phù du

Làm sao sánh được nhà sư

Nửa ngày nhàn tịnh, ẩn cư nhiệm mầu

Đến đi mờ mịt nông sâu

Một đời sanh tử khổ sầu lầm than

Chưa sanh luống những bàng hoàng

Sanh rồi cũng lắm ngỡ ngàng tự thân

Trưởng thành mãi cứ phân vân

Thân này có phải thật thân chăng là?

(Hay là chỉ kiếp phù hoa

Mượn vay, vay trả… hằng sa bụi hồng)

Chẳng đi chẳng đến chẳng không

Đến lòng rộn rã, đi trông não nùng!

Buồn vui, ly hợp lao lung

Sao bằng nhứt nhựt thư trung thanh nhàn?

Ai người liễu đạt Tăng nhân

Tức thì thức tỉnh tinh cần thiện tâm

Xuất gia vượt thế gian phàm

Không sầu không muộn thoát đàng bi thương

Miệng thường thấm vị thanh lương

Thân thường bá nạp, bốn phương du hành

Năm châu bốn biển thượng nhân

Hạt Bồ đề… sớm nảy mầm từ xưa

Chơn La hán, đẹp nhân thừa

Tam y nhứt bát hương đưa ngút trời

Đông tây nhựt nguyệt sáng ngời

Tâm cơ chớ dụng, làm người chớ thâm

Trăm năm nửa giấc mộng vàng

Đường đời muôn dặm mơ màng cuộc chơi

Nhớ xưa Thương – Vũ… rã rời

Tần thâu sáu nước, Hán thời xây ngôi

Anh hùng nào mãi reo vui…

Non Nam núi Bắc nằm phơi bùn lầy!

Cát hồng khó đuổi trời mây

Hoàng bào khó đổi áo thầy cà sa

Đúng sai – một niệm chánh tà

Ta xưa Hòa thượng ngự nhà Tây phương

Vì sao nay hiện Đế vương?

Nam chinh Bắc chiến máu xương… phong trần!

(Ngai vàng, điện ngọc, giai nhân…)

Mười tám năm… chẳng an thân chút nào

Bây giờ Trẫm quyết quay đầu

Quê xưa Cực Lạc vui hầu Phật thôi

Dù cho ngàn, vạn, muôn đời…

  

順治皇帝出家自嘆詩

天下叢林飯似山

缽盂到處任君餐

黃金白玉非為貴

唯有袈裟披肩難

朕本大地山河主

憂國憂民事轉煩

百年三萬六千日

不及僧家半日閒

來時糊塗去時迷

空在人間走這回

未曾生成誰是我

生我之時我是誰

長大成人方是我

合眼朦朧又是誰

不如不來又不去

來時歡喜去時悲

悲歡離合多勞濾

何日清閒誰得知

若能了達僧家事

從此回頭不算遲

世間難比出家人

無憂無慮得安宜

口中吃得清和味

身上常穿百衲衣

五湖四海為上客

皆因夙世種菩堤

個個都是真羅漢

披搭如來三等衣

金烏玉兔東復西

為人切莫用心機

百年世事三更夢

萬里乾坤一局棋

禹開九州湯放桀

秦吞六國漢登基

古來多少英雄漢

南北山頭臥土泥

黃袍換的紫袈裟

只為當年一念差

我本西方一衲子

為何生在帝王家

十八年來不自由

南征北討幾時休

我今撒手西方去

不管千秋與萬秋

THUẬN TRỊ HOÀNG ĐẾ XUẤT GIA TỰ THÁN THI

 

Thiên hạ tòng lâm phạn tợ sơn

Bát vu đáo xứ nhậm quân xan

Huỳnh kim bạch ngọc phi vi quý

Duy hữu ca sa phỉ tối nan

Trẫm vi đại địa sơn hà chủ

Ưu quốc ưu dân tự chuyển phiền

Bá niên tam vạn lục thiên nhựt

Bất cập Tăng già bán nhựt nhàn

Lai thời hồ đồ khứ thời mê

Không tại nhơn gian tẩu nhứt hồi

Vị tằng sanh ngã thùy thị ngā

Sanh ngã chi hậu ngã thị thùy

Trưởng đại thành nhơn phương thị ngã

Hợp nhãn mông lung hựu thị thùy

Bất như bất lai diệc bất khứ

Lai thời hoan hỉ khứ thời bi

Bi hoan ly hợp đa lao lự

Hà nhựt thanh nhàn thùy đắc tri

Nhược năng liễu đạt Tăng già sự

Tùng thử hồi đầu bất toán trì

Thế gian nan tỉ xuất gia nhơn

Vô ưu vô lự đắc an nghi

Khẩu trung khiết đích thanh hòa vị

Thân thượng thường xuyên bá nạp y

Ngũ hồ tứ hải vi thượng khách

Giai nhơn lụy thế chủng Bồ đề

Cá cá đô thị chơn La hán

Giả phỉ Như Lai tam xích y

Kim ô ngọc thố đông phục tây

Vi nhơn thiết mạc dụng tâm (ky) cơ

Bá niên thế sự tam canh mộng

Vạn lý càn khôn nhứt cục kỳ

Võ sơ cửu hà Thang phóng kiệt

Tần thôn lục quốc Hán đăng cơ

Cổ lai đa thiểu anh hùng Hán

Nam bắc sơn đầu ngọa thổ nê

Huỳnh bào vãn đắc tử ca sa

Chỉ vị đương niên nhứt niệm ta

Ngã bổn Tây phương nhứt nạp tử

Vi hà lạc tại Đế vương gia

Thập bát niên lai bất tự do

Nam chinh bắc thảo kỷ thời hưu

Ngã kim tán thủ Tây phương khứ

Bất quản thiên thu dữ vạn thu.

***

Sơ lược về Hoàng đế Thuận Trị (Nguồn wikipedia):

Thanh Thế Tổ (15 tháng 3 năm 1638 – 5 tháng 2 năm 1661), họ Ái Tân Giác La, húy Phúc Lâm, là hoàng đế thứ hai của nhà Thanh và là hoàng đế nhà Thanh đầu tiên cai trị Trung Quốc bản thổ sau khi Đại Thanh nhập quan, từ năm 1644 đến năm 1661. Ông có niên hiệu là Thuận Trị, nên thường được gọi là Thuận Trị Đế. Sau khi Thanh Thái Tông Hoàng Thái Cực băng hà, Hội đồng Nghị chính Vương đại thần đã đề cử ông lên ngôi đại thống kế vị vào tháng 9 năm 1643, lúc đó ông mới có 6 tuổi, và cử ra trong tông thất hai người đồng Nhiếp chính: Duệ Thân vương Đa Nhĩ Cổn cùng Trịnh Thân vương Tế Nhĩ Cáp Lãng. Sau khi Đa Nhĩ Cổn qua đời vào cuối năm 1650, Hoàng đế đích thân chấp chính. Ông làm việc nỗ lực và gặt hái được thành công bước đầu trong việc chống nạn tham nhũng và hạn chế quyền lực của giới quý tộc. Thuận Trị Hoàng đế băng hà năm 24 tuổi vì bệnh đậu mùa, một bệnh truyền nhiễm không có thuốc chữa vào thời đó.